Bł. Duns Szkot

Znany jako Duns Szkot, ten szkocki filozof i teolog zapisał się w historii Kościoła jako niezwykle gorliwy obrońca dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Jego głębokie studium teologiczne i filozoficzne pozwoliło mu wypracować solidne podstawy, które przyczyniły się do oficjalnego ogłoszenia tego dogmatu przez Kościół.

Jako franciszkanin, Duns Szkot łączył w sobie pokorę i żarliwą modlitwę z niezwykłą przenikliwością umysłu. Jego duchowość była głęboko zakorzeniona w rozważaniu tajemnic wiary, a szczególne miejsce zajmowała w niej Maryja. To właśnie Ona była dla niego wzorem doskonałości i pośredniczką między Bogiem a ludźmi.

Swoją nauką o Niepokalanym Poczęciu Maryi, Duns Szkot wyprzedził swoje czasy. Jego twierdzenie, że Maryja od chwili poczęcia była wolna od grzechu pierworodnego, było śmiałym stwierdzeniem, które spotkało się z różnymi reakcjami. Jednak jego argumentacja, oparta na głębokiej znajomości Pisma Świętego i Tradycji Kościoła, okazała się niezwykle przekonująca.

Dzięki swojej pracy, Duns Szkot zdobył tytuł „doktora maryjnego”. Jego nauczanie miało ogromny wpływ na rozwój teologii maryjnej i przyczyniło się do pogłębienia kultu Matki Bożej w Kościele.

„ W niebie są święci, którzy nigdy nie popełnili żadnego grzechu powszedniego, jak niewinni; i są w nim ci, którzy z grzechem śmiertelnym byli nieprzyjaciółmi Boga, ale potem podjęli pokutę. Jest tam również Błogosławiona Dziewica Maryja, Matka Boża, która nigdy nie była nieprzyjaciółką Boga, ani przez grzech powszedni, ani przez grzech pierworodny. To, że nie zaciągnęła grzechu pierworodnego, można wywnioskować ze wspaniałości Jej Syna, Odkupiciela, Pośrednika. Najdoskonalszy pośrednik jest w stanie sprawić najdoskonalszy czyn pośrednictwa na rzecz osoby, dla której jest pośrednikiem. Otóż Chrystus był najdoskonalszym Pośrednikiem, a zatem miał możność wypełnić najdoskonalszy akt pośrednictwa na rzecz osoby lub stworzenia, dla której jest Pośrednikiem. Wobec nikogo na świecie nie mógł być w większym stopniu Pośrednikiem niż wobec Maryi. Nie byłby nim, gdyby nie mógł ustrzec Jej od grzechu pierworodnego. […] Ponieważ maksimum wszelkiego dobra jest doskonałą niewinnością, większą niż odpuszczenie winy po upadku, Dziewica Maryja otrzymała większe dobro przez ustrzeżenie od grzechu niż przez oczyszczenie po winie.”

Modlitwa do Niepokalanej według bł. Jana Dunsa Szkota
O Najświętsza Dziewico Maryjo, Matko mojego Pana, Królowo aniołów, Aureolo świętych, Chlubo rodzaju ludzkiego! Wielkie rzeczy wypowiedziały o Tobie usta proroków; wielkie rzeczy uczynił Ci Wszechmogący i każdą wielką rzecz u Ciebie rozważają i z wiarą przyjmują Twoi słudzy, ulegli synowie katolickiej Matki świętego Kościoła. Wierzymy i wyznajemy, o Niepokalana Matko Boga, że Twoim zamiarom odpowiadają Twoje początki: widząc Cię wyniesioną ponad wszystkie chóry świętych i aniołów, wierzymy, że w pierwszym momencie Twego stworzenia już byłaś po brzegi napełniona łaską Boga.
Z Pisma Świętego wiemy, że Jeremiasz, prorok przeznaczony dla ludu i narodów, został uświęcony w łonie matki; i o Janie Chrzcicielu poprzedniku Pana objawiono nam, że został napełniony Duchem Świętym przed narodzeniem. I któż ośmieli się mówić o Tobie, Najukochańsza Matko Odkupiciela i Szafarko odkupienia, że byłaś pozbawiona łaski Ducha Świętego w pierwszej chwili Twego poczęcia?
Jest także prawdą, że byłaś stworzona z grzesznego pnia starego Adama; lecz jeżeli Bóg może sprawić, że róża wyrasta bez kolców kłujących cierni, jakże Syn Boży nie mógł sprawić Tobie, swej Matce, że choć poczęta wśród cierni grzechu, nie mniej pozostałaś nie dotknięta jakąkolwiek zmazą? Mógł oczywiście, było bardzo stosowne, a przeto uczynił: Potuit, decuit, ergo fecit. Taka jest najsłodsza Pani; i duch się w nas raduje, że taka jest!”